© Mondiger
Biografie
Franz Liszt 1811 - 1886
Franz Liszt werd geboren op 22 oktober
1811 te Raiding in het Burgenland, het
tegenwoordige grensgebied tussen
Hongarije en Oostenrijk. Hij is overleden
op 31 juli 1886 te Bayreuth. Op zesjarige
leeftijd kreeg hij pianoles van zijn vader
Adam Liszt. Drie jaar later gaf hij als
wonderkind, met een grote gave voor
improvisatie, zijn eerste concert in
Baden bij Wenen.
Door het enorme succes kreeg zijn vader
een jaargeld voor een verdere muzikale
opleiding van zijn zeer begaafde zoon.
De familie Liszt verhuisde naar Wenen,
waar de jonge Franz drie jaar lang
pianolessen kreeg van Carl Czerny, die
zelf leerling was geweest van Ludwig van
Beethoven. Bij Antonio Salieri, die zelf
een van de leermeesters was van Ludwig
von Beethoven, studeerde hij
compositie. In die periode ontmoette hij
Ludwig van Beethoven en vermoedelijk
ook Franz Schubert.
In 1832 verhuisde de familie Liszt naar
Parijs, waar de jonge Liszt al spoedig op
handen werd gedragen door de
aristocratische kringen vanwege zijn
virtuoos pianospel en zijn enorme
improvisatiekunst. Franz Liszt raakte
bevriend met componisten zoals
Frédéric Chopin en Hector Berlioz, met
dichters en schrijvers zoals Victor Hugo,
Alphonse de Lamartine, Heinrich Heine
en met de schilder Eugène Delacroix.
1843
In de periode van 1839 tot 1847
veroverde hij Europa als pianovirtuoos,
en doorkruiste hij haar van Ierland tot
Turkije en van Portugal tot Rusland.
Zijn sociaal leven speelde zich
hoofdzakelijk af in de hoogste kringen
van Europa. Liszt componeerde in deze
tijd hoofdzakelijk pianomuziek
waaronder zijn beroemde 'Études
d'exécution transcendante'. Uit die
periode stammen ook zijn
pianotranscripties van Schubert-
liederen. Hij werd door zijn tijdgenoten
gezien als de grootste pianist van zijn tijd
met een magische uitstraling. Ook nu
nog wordt hij door velen beschouwd als
de grootste pianist aller tijden. Franz
Liszt bracht de techniek van het
pianospel tot ongeëvenaarde hoogte.
1847
In 1848 accepteerde Liszt de functie van
Hofkapellmeister te Weimar, nadat hij
een jaar eerder al besloten had zijn
concertreizen als pianovirtuoos stop te
zetten. Weimar werd het Mekka van de
avant-garde muziek. Met Richard
Wagner vertegenwoordigde Liszt de
'Neu-Deutsche Schule'.
1853
In zijn derde en laatste levensfase - van
1861 tot 1886 - speelde zijn leven zich
hoofdzakelijk af tussen de steden
Weimar, Rome en Boedapest. Hij zette
zich in voor de uitvoering van werken
van vele andere componisten zoals
Richard Wagner, Hector Berlioz en
Camille Saint-Saëns. Daarnaast had hij
een grote schare van leerlingen waarvan
enkele ook beroemd geworden zijn als
concertpianist.
Als componist was hij met zijn harmonie
en compositietechniek zijn tijd ver
vooruit. Zijn werken waren een brug
naar de impressionistische muziek van
de Franse componisten onder wie
Claude Debussy de belangrijkste
vertegenwoordiger was. Zijn latere
werken waren baanbrekend voor de
twintigste-eeuwse muziek. Zijn totale
oeuvre bedraagt circa 1500 werken,
naast pianomuziek onder andere ook 13
Symfonische Gedichten voor orkest,
liederen, twee pianoconcerten,
orgelwerken en geestelijke muziek,
waaronder enkele missen en oratoria.
Doordat Liszt in de hoogste kringen van
Europa vertoefde en volledig op de
hoogte was van de muzikale
ontwikkeling van zijn tijd - vele
belangrijke componisten zonden hun
pas gecomponeerd werk op naar Liszt
ter beoordeling - werd hij de spil van de
negentiende-eeuwse muziek.
1858
Beknopte literatuurlijst
Biografieën
GUT, Serge, Liszt
- Franse versie: Editions de Fallois / l’Age
d’Homme, 1989. ISBN 2-87706-042-X
- Duitse, gereviseerde en vermeerderde
versie: Studiopunkt Verlag, Sinzig, 2009.
ISBN 978-3-895-64-115-2
HAMBURGER, Klára, Franz Liszt
Duitse vertaling, Corvina, Budapest,
1986. ISMN 963-13-2323-4
LEGÁNY, Dezsö, Liszt and His Country
1869-1873
Originele titel: Liszt Ferenc
Maygarországon. 1869-1873;
Zenemükiadó, Budapest, 1976 Engelse
vertaling: Gyula Gulyás. Heruitgegeven
door Corvina Kiadó, 1983, met financiële
steun van de Franz Liszt Kring, Drs Peter
Scholcz en Adviesburo W.C.M. van Beek.
ISBN 90-9010338-0
LEGÁNY, Dezsö, Liszt and His Country
1874-1886
Engelse vertaling: Elisabeth Smith-
Csicsery-Rónay/Dr. Paul Merrick.
Uitgegeven door Occidental Press, 1992,
met financiële steun van de Franz Liszt
Kring, Drs Peter Scholcz en Adviesburo
W.C.M. van Beek.
ISBN 0-911050-66-0
WALKER, Alan, Franz Liszt – The virtuoso
years 1811-1847 Alfred A. Knopf, 1983.
ISBN 0-394-52540-X.
Revised Edition (paperback), Cornell
University Press, 1988. ISBN 0-8014-
9421-4
WALKER, Alan, Franz Liszt – The Weimar
years 1848-1861 Alfred A. Knopf, 1989.
ISBN 0-394-52540-X.
(paperback), Cornell University Press,
1993. ISBN 0-8014-9721-3
WALKER, Alan, Franz Liszt – The final years
1861-1886 Alfred A. Knopf, 1996. ISBN 0-
394-52540-X (paperback), Cornell
University Press, 1997. ISBN 0-8014-
8453-7
Speciaalstudies
BURGER, Ernst, Franz Liszt – Leben und
Sterben in Bayreuth (mit Lina
Schmalhausens Tagebuch über Liszt’s
letze Tage) Con brio Verlagsgesellschaft,
Regensburg, 2011. ISBN:978-3-940768-
26-1.
GUT, Serge, Franz Liszt – les éléments du
langage musical. (Édition revue et
augmentée). Préface de Jacques Chailley.
Editions Aug. Zurfluh, 2008. Depôt legal:
800 IV 2008.
LOYA, Shay, Liszt’s Transcultural
Modernism and the Hungarian-Gypsy
Tradition, University of Rochester Press,
Rochester, 2011. ISBN: 978-1-58046-323-
2.
PESCE, Dolores, Liszt’s Final Decade
University of Rochester Press, Rochester,
2014. ISBN: 978-1-58046-484-0.
UBBER, Christian, Liszts Zwölf Etüden und
ihre Fassungen (1826-1837-1851).
Weimarer Liszt-Studien, Band 4. Met een
Voorwoord van Detlef Kraus. Laaber-
Verlag, 2002. ISBN 3-89007-528-2
Anthologieën
ALTENBURG, Detlef, Franz Liszt. Ein
Europäer in Weimar.
Catalogus van de Liszt-tentoonstelling in
Weimar in 2011, met een groot aantal
rijk geïllustreerde artikelen door
gerenommeerde Liszt-kenners.
Walther König, Keulen, 2011. ISBN: 978-
3-86560-972-4
ARNOLD, Ben (red.), The Liszt Companion,
Greenwood Press, 2002. ISBN 0-313-
30689-3
DUFETEL, Nicolas, & HAINE, Malou (red.),
Franz Liszt – un saltimbanque en province.
Symétrie, 2007. ISBN 978-2-914373-27-2.
Idem, Liszt et la France. Musique, culture
et société dans l’Europe du XIXe siècle.
VRIM, 2012. ISBN: 978-2-7116-2369-3
GIULINI, Fernanda & Dufetel, Nicolas
(red.), Liszt e ik suono di Erard
Een fraai in kleur uitgegeven boekwerk
met artikelen door een internationaal
gezelschap van Liszt-kenners, met als
leidraad Liszts contact met de familie
Erard en diens instrumenten.
Villa Medici Giulini, 2011. ISBN: 978-88-
95325-07-1
HAMBURGER, Klára (red.), Liszt 2000 –
Selected letters given at the International
Liszt Conference in Budapest, May 18-20,
1999
The Hungarian Liszt Society, Budapest,
2000. ISBN 963-00-3729-7
HAMILTON, Kenneth (red.), The
Cambridge Companion to Liszt
Cambridge University Press, 2005. ISBN
0-521-62204-2
Iconografieën
Ernst Burger, Franz Liszt – eine
Lebenschronik in Bildern und Dokumenten.
Vorwort Alfred Brendel. List Verlag,
München, 1986. ISBN 3-417-77160-3.
Beeldmateriaal
1866 Wijding als abbé
1869
1875
1875 Dirigent
1880
1882
1884
1885
1886
© 2019 Stichting Franz Liszt Kring
Over FRANZ LISZT
1864
1866 1